Wat is lokalisatie en waarom is het zo belangrijk?

Letterlijke vertalingen zijn nooit een goed idee, maar in veel gevallen zijn ze echt uit den boze. Een brontekst is gebaseerd op de cultuur waarin deze is geschreven en die culturele elementen zijn lang niet altijd van toepassing op het doelland. Daarom is lokalisatie zo belangrijk. Dit betekent dat producten als software, marketingteksten, websites, audiovisueel materiaal, boeken en/of kranten geschikt worden gemaakt voor gebruik in andere landen en gebieden. Bij het vertalen wordt rekening gehouden met de (culturele) normen en waarden, evenals de behoeften en verwachtingen van de specifieke doelmarkt. Zeker voor lokalisatie is het nodig dat je samenwerkt met een professioneel vertaalbureau dat van deze voorwaarden op de hoogte is.

Lokalisatie op taalniveau

Lokalisatie kan betrekking hebben op taal en schrijfwijze, en heeft dan raakvlakken en zelfs overlap met ‘gewone’ vertalingen. Denk hierbij aan het gebruik van leestekens en spaties, dat van land tot land en dus ook van taal tot taal verschilt. In het Engels krijgen duizendtallen bijvoorbeeld een komma (zoals 200,000) en worden decimalen met een punt aangegeven (zoals 30.18). Andere voorbeelden: het €-teken wordt in landen als Frankrijk, Spanje, Portugal en Polen achter het bedrag geplaatst en de Fransen plaatsen voor een aantal leestekens (: ; ? !) een spatie. Spanjaarden beginnen een vraag met een omgekeerd vraagteken (¿Dónde está mi coche?).

Lokalisatie van URL’s en contactinformatie

Een andere basisvereiste van lokalisatie is het aanpassen van webadressen en contactinformatie. Dit is vooral van toepassing bij de vertaling van persberichten en marketingmateriaal van bedrijven die internationaal actief zijn. Stel je voor dat een internationaal actief bedrijf in verschillende landen een brochure wil uitgeven. Dan moet je er natuurlijk voor zorgen dat er in de Nederlandse versie een link naar de Nederlandse website staat en dat ook de adresgegevens en contactinformatie van de lokale vestiging erin worden opgenomen. Zelfs als de rest van de content inhoudelijk niet afwijkt, kunnen we dan toch spreken van een gelokaliseerde brochure.

Culturele lokalisatie

In de meeste gevallen zijn bovengenoemde basale niveaus van lokalisatie niet voldoende om een product of marketingcommunicatie effectief aan te passen aan een specifieke markt of doelgroep. Doorgaans komt er immers nog iets anders om de hoek kijken: cultuurverschillen. Bij het lokaliseren van een website moet je bijvoorbeeld niet alleen rekening houden met schrijfwijzen en praktische informatie, maar ook met onder meer formuleringen, uitdrukkingen, aanspreekvormen, zoektermen, kleurgebruik en vormgeving. Het kan zelfs nodig zijn om een brochure volledig te herschrijven, bijvoorbeeld omdat niet alle erin genoemde producten leverbaar zijn in het betreffende land. Ook kan er in teksten worden gerefereerd aan lokale actuele gebeurtenissen die niet relevant zijn voor andere landen. En ook niet onbelangrijk: productnamen, termen, uitdrukkingen of formuleringen kunnen in een andere taal een totaal andere (en zelfs pijnlijke of beledigende) betekenis hebben. Het is daarom erg belangrijk dat de vertaler de lokale markt kent en de taal perfect beheerst. Want natuurlijk wil je consumenten helder informeren en ze niet in verwarring brengen of voor het hoofd stoten.

Overigens is een goede lokalisatie niet alleen bij marketingcommunicatie van belang, maar bijvoorbeeld ook bij het vertalen van juridische documenten als een contract, overeenkomst of notariële akte. Gerechtelijke instellingen en procedures verschillen immers van land tot land. Een juridische term heeft in een andere taal vaak een andere strekking en dat vraagt gedegen kennis van het rechtssysteem in het andere land. De vertaling moet dus altijd worden getoetst aan de lokale wetten en procedures. Juridisch vertalers hebben vaak ook een studie rechten afgerond, maar in hoofdzaak zijn en blijven het vertalers en geen juristen. Dergelijke documenten kunnen dan ook het beste door een plaatselijke jurist worden gelokaliseerd of in elk geval worden gecontroleerd.

Lokalisatie: meer dan alleen tekst

Zeker grote bedrijven gaan bij het lokaliseren van hun producten veel verder dan alleen het lokaliseren van de teksten. De animatiestudio Pixar paste bijvoorbeeld diverse graphics in de film Inside Out aan voor een buitenlands publiek. Zo is er een scène waarin de personages naar ijshockey kijken. Omdat deze sport vooral in Noord-Amerika populair is, bood Pixar ook een versie aan waarin het ijshockey is vervangen door een voetbalwedstrijd . Overigens kozen bepaalde landen toch voor het ijshockey, omdat het verhaal zich in de Verenigde Staten afspeelde en dit daarom passender was. Dit voorbeeld toont maar weer eens aan hoe nauw lokalisatie soms luistert.

Een ander bekend voorbeeld komt uit de film Pulp Fiction van regisseur Quentin Tarantino. In een beroemde scène legt een van de personages uit dat een Quarter Pounder van McDonald’s in Frankrijk een ‘Royale’ heet, omdat ze in Frankrijk het Brits-Amerikaanse maatsysteem niet kennen en dus niet weten wat een ‘pound’ is. Overigens heet het broodje in Nederland wel gewoon een Quarter Pounder. Blijkbaar wordt er hier minder zwaar getild aan de gewichtseenheid.

Een bedrijf dat bijzonder goed heeft nagedacht over lokalisatie is Coca Cola. In 2013 lanceerde de frisdrankproducent de ‘Share a Coke’-campagne, waarbij elk flessenetiket werd voorzien van een andere voornaam . Natuurlijk werden de namen afgestemd op het land waarin de cola werd verkocht, maar het bedrijf had ook oog voor lokale gevoeligheden. In China is het bijvoorbeeld not done om iemand in deze context met zijn of haar voornaam aan te spreken. Coca Cola omzeilde dit probleem door in plaats van voornamen termen als ‘goede vriend’ en ’klasgenoot’ te gebruiken. Zo respecteerde de fabrikant de cultuurverschillen, maar bleef het persoonlijke tintje van de marketingcampagne intact.

Meer weten over het belang van een goede lokalisatie? Neem dan contact op met de vertaal- en lokalisatiespecialisten van AgroLingua! We zijn gespecialiseerd in vertalingen en lokalisaties, waarbij we rekening houden met het jargon, de cultuur en de conventies in diverse landen en talen.