Wat zijn leenwoorden?

In de Nederlandse taal maken wij graag gebruik van andere talen. Neem de volgende ogenschijnlijk Nederlandse zin: “De manager zei dat het saldo op de bankrekening van het bedrijf überhaupt niet genoeg zal zijn om een faillissement af te wenden”. Geloof het of niet, maar in deze zin komen maar liefst vijf talen voor. In dit blog staan wij stil bij de vraag 'wat zijn leenwoorden?'

‘Manager’ is een van oorsprong Engelse term, ‘saldo’ is een Italiaans woord, ‘überhaupt’ komt uit het Duits en ‘faillissement’ is een Frans begrip. De rest van de woorden zijn gewoon Nederlands, of zijn anders in ieder geval niet direct uit het woordenboek van een andere taal geplukt. In het Groot Leenwoordenboek van ‘van Dale’ zijn maar liefst 28.000 woorden opgenomen die afkomstig zijn uit 28 talen of taalfamilies, maar in het hedendaagse Nederlands vaak worden gebruikt. Maar hoe is dat zo gekomen?

In dit blog leest u meer over:

• Wat zijn leenwoorden?
• Woordenschat dichten
• Ontwikkeling van taal
• Taalpurisme: Leenwoorden afwijzen

Wat zijn leenwoorden?

De maatschappij verandert voortdurend; Mensen doen steeds weer uitvindingen of ontdekkingen en ontwikkelen nieuwe ideeën. Ook maken ze kennis met nieuwe gerechten, producten en opvattingen van mensen uit andere culturen. Taal is een middel om met elkaar te communiceren; woorden gebruiken we om naar zaken in de werkelijkheid te verwijzen. Noviteiten moeten een naam krijgen. Zo krijgt elke taal er voortdurend nieuwe woorden bij, terwijl oude woorden, samen met de zaken waarnaar zij verwezen, in onbruik raken of van betekenis veranderen.

Nieuwe woorden zijn vaak afleidingen (‘gebak’ van ‘bakken’) of samenstellingen van bestaande woorden (bakkerswinkel), maar heel vaak zijn het ook leenwoorden. Wat zijn leenwoorden dan precies? Dat zijn woorden die ontleend zijn aan een andere taal; Een buitenlands product wordt veelal overgenomen mét de buitenlandse benaming.

Woordenschat dichten

De belangrijkste reden voor het overnemen van leenwoorden is de noodzaak een lacune in de woordenschat te dichten. Daarnaast kiezen mensen vaak voor een leenwoord om eufemistische redenen – ‘transpireren’ klinkt netter dan ‘zweten’ – of omdat een buitenlands woord meer prestige heeft: ‘sales manager’ staat beter op uw visitekaartje dan verkoopleider. Leenwoorden zijn vaak korter en bruikbaarder dan de Nederlandse alternatieven die vaak gekunsteld aandoen.

Verder worden leenwoorden vaak gebruikt om variatie in woordkeuze aan te brengen: in een lange tekst wisselt u ‘bezoek’ eens af met ‘visite’.

Ontwikkeling van taal

In tegenstelling tot wat sommige mensen denken is het geen schande om woorden te lenen. Het is ook geen teken dat de taal verloedert, achteruit gaat of verdwijnt. Het is juist een teken dat de taal actief is en zich ontwikkelt. Taalverloedering wordt vaak in de mond genomen als het leenwoorden uit het Engels betreft. Minder sterk reageren mensen op leenwoorden uit het Frans, Grieks of Latijn. Voor Nederlanders hebben deze talen een hogere status dan het Engels. Het Engels is op dit moment – in de ogen van sommigen – een taal die het Nederlands bedreigt en elke vreemde invloed moet bevochten worden, alsof het een oorlog betreft.

Taalpurisme: Leenwoorden afwijzen

Ondanks het veelvuldige gebruik van leenwoorden in het Nederlands spraakgebruik, zijn er mensen die helemaal niets van leenwoorden moeten hebben. Ze vinden dat het afbreuk doet aan hun eigen, oorspronkelijke taal, en maken in hun communicatie dan ook geen gebruik van woorden die uit een andere taal afkomstig zijn. Het afwijzen van leenwoorden is een vorm van taalpurisme, het streven om taalgebruik te hervormen naar een bepaalde ‘zuivere’ standaard. Voorstanders voor taalzuivering zijn er van overtuigd dat leenwoorden geen aanvulling op de taal zijn. Zij verdringen meer en meer de oude woorden.

In steeds grotere mate neemt de wereld de vorm van één groot dorp aan. Dat zal ongetwijfeld zijn weerslag gaan hebben op het wereldwijde gebruik van leenwoorden, waar taalpuristen absoluut niet blij mee zullen zijn. Enerzijds heb je de groeiende toename van het aantal leenwoorden sinds de opkomst van computers en het internet. Met landen als China en India in opkomst, zal de frequentie en diversiteit aan leenwoorden alleen nog maar toenemen en gaan we langzaamaan richting één wereldtaal. Enerzijds goed voor wat betreft de communicatie tussen diverse landen en daarmee het onderlinge begrip van de landen. Anderzijds heeft de verscheidenheid van talen iets puurs en authentieks dat niet verloren mag gaan.

AgroLingua inschakelen voor uw vertalingen

Wilt u ook kwalitatief goede vertalingen waarbij de interculturele communicatie kloppend is? En bent u overtuigd van de meerwaarde van een vertaalbureau? Is uw bedrijf werkzaam in de agrarische sector?

Dan bent u bij AgroLingua aan het juiste adres. Wij zijn gespecialiseerd in vertalingen binnen de landbouw, tuinbouw, veehouderij, food en aanverwante sectoren. Daarnaast houden we rekening met jargon in diverse talen. Benieuwd naar onze vertaaldiensten en wat wij voor u kunnen betekenen? Neem dan vrijblijvend contact met ons op.