Zeeuwse klei

Zo’n dertig jaar geleden was er eens een klein Zeeuws meisje dat, als u haar vroeg wat ze later wilde worden, steevast antwoordde: ‘boerin’. Ach, wist zij veel dat u dit zelfs in Zeeland niet zomaar wordt als uw wiegje niet op een boerderij stond.

In de Zeeuwse klei verzonken

Het meisje groeide op en werd met een tienermeisje ook een paardenmeisje, waardoor de liefde voor het boerenleven en voor dieren verder groeide. Ze had al jong vakantiebaantjes bij agrarische bedrijven en was niet bang voor vuile handen. Op de middelbare school rolde uit menige beroepskeuzetest ‘iets agrarisch’ of ‘iets met dieren’, en vele open dagen van agrarische hogescholen en de landbouwuniversiteit werden bezocht. Maar Zeeuws Meisje was niet voor niets een Zeeuws meisje; haar voeten zaten veel te diep in de Zeeuwse klei verzonken en ze werd uiteindelijk paramedicus in een Zeeuws ziekenhuis.

Uitslag beroepskeuzetest: iets met taal

Vele jaren later besloot Zeeuws Meisje, die allang een Zeeuwse vrouw was geworden, om toch een droom na te jagen. Nee, ze schreef geen brief naar Boer zoekt vrouw, want ze was al getrouwd – zij het niet met een boer. Het had te maken met nog een andere uitslag van de beroepskeuzetesten van de middelbare school vroeger: ‘iets met taal’.

Teksten over suikerbieten, hommels en melkkoeien

En zo werden er na twintig jaar opnieuw open dagen bezocht, dit keer van ITV, de hogeschool voor tolken en vertalen in Utrecht. Vertaler Engels wilde ze worden en het provinciaaltje verliet bijna wekelijks haar provincie om in de grote stad colleges te volgen. Het studeren beviel wonderwel en voor ze het wist zat ze in het vierde jaar en werd het tijd om een stage te zoeken. Een aardige klasgenoot raadde haar een vertaalbureau in Limburg aan: AgroLingua, een agrarisch vertaalbureau! Meteen bij de eerste opdracht klikte het tussen de wannabe-boerin en de tekst, die over de bloemetjes en de bijtjes – of nou ja: hommels – in tuinbouwkassen ging. Meer teksten over de tuinbouw volgden en er kwam een tekst over melkkoeien, die sprak ook tot de boerinnenverbeelding. Het onderwerp suikerbieten vertaalde ook lekker weg; die doen het trouwens uitstekend op de Zeeuwse klei...

Zaaien: inlezen in de materie

Het mooie – en natuurlijk precies de bedoeling van een stage – was dat er bij elke tekst weer iets te leren viel. Zeeuws Meisje werd niet alleen beter, efficiënter, klantgerichter en (een heel klein beetje) sneller in vertalen, ze werd ook iedere keer wijzer. Niet alleen door de informatie in de tekst zelf (‘Tjonge, die hommels zijn zelfs dubbel nuttig!’), maar ook door de zoektocht naar meer informatie en de juiste terminologie over het onderwerp (‘Oké, dus in het Nederlands kennen we vertical farming ook als vertical farming’).

Herkenning en erkenning

Na zaaien komt oogsten en na vertalen publiceren. Een goed eindproduct, dat is waar zowel een agrariër als een vertaler het allemaal voor doen. Het trotse gevoel dat ze vroeger als vakantiekracht ervoer als ze in de supermarkt een zakje uien zag dat in háár bedrijf was verpakt, was nog niets vergeleken met het gevoel dat het teruglezen van haar vertalingen op de websites van de klanten haar geeft.

Taalbeheersing, onderwerpkennis en interesse

Nu is het natuurlijk nogal overdreven om te suggereren dat erover vertalen bijna hetzelfde is als boer zíjn, want bij vertalen komt het naar schatting voor zo’n 90 procent op het beheersen van taal en (ver)taalvaardigheden aan, terwijl het voor hooguit 10 procent om kennis over het onderwerp draait. Toch, en dat is de moraal van dit verhaal, zorgen kennis over en vooral interesse voor het onderwerp wel degelijk voor betere en meer natuurlijke vertalingen.

Dit was dan het verhaal van Zeeuws Meisje die geen boerin werd maar Vertaalagrariër … of nee: Agrarisch Vertaler!

Jolinda (stagiair AgroLingua)