De Internationale Dag van de Moedertaal

Vandaag is het de Internationale Dag van de Moedertaal, een wereldwijd evenement dat elk jaar op 21 februari plaatsvindt. Maar hoe is deze dag ooit ontstaan en waarom is er voor 21 februari gekozen? Als we de geschiedenisboeken in duiken, zien we dat daar duidelijke redenen voor zijn.

De UNESCO kondigde deze internationale dag in 1999 aan en het voorstel werd in 2002 door de Algemene Vergadering van de VN aangenomen. Deze internationale dag heeft drie doelen: het bevorderen van de taalkundige diversiteit, het bevorderen van de culturele diversiteit en het bevorderen van meertaligheid.

Initiatief
Het idee om de Internationale Dag van de Moedertaal te vieren ontstond op initiatief van Bangladesh. In Bangladesh wordt op 21 februari de dag dat de Bengaalse bevolking vocht voor de erkenning van de Bangla-taal herdacht. Het wordt ook gevierd in West-Bengalen, India.

Het ontstaan van de Internationale Dag van de Moedertaal brengt ons naar de periode na de Tweede Wereldoorlog. Toen Pakistan in 1947 werd opgericht, had het twee geografisch gescheiden delen: Oost-Pakistan (nu Bangladesh) en West-Pakistan (nu Pakistan). De twee delen verschilden sterk van elkaar in cultuur en taal.

Massale demonstraties

In 1948 verklaarde de toenmalige regering van Pakistan Urdu als de enige nationale taal van Pakistan, hoewel Bangla (of Bengaals) werd gesproken door de meerderheid van de mensen uit Oost- en West-Pakistan. Het Oost-Pakistaanse volk kwam in opstand en eiste dat Bangla ten minste één van de nationale talen zou zijn, samen met Urdu. De vordering kwam voor het eerst vanuit Oost-Pakistan tijdens de oprichtingsvergadering van Pakistan op 23 februari 1948. Om het protest de kop in te drukken stelde de Pakistaanse regering een verbod in op openbare demonstraties en bijeenkomsten.

Zeldzame gebeurtenis

Studenten van de universiteit van Dhaka luisterden niet naar dit verbod en organiseerden massale demonstraties en bijeenkomsten met de steun van het publiek. Op 21 februari 1952 opende de politie het vuur op zo’n bijeenkomst. Er vielen veel doden en gewonden. Dit is een zeldzame gebeurtenis in de geschiedenis omdat mensen hun leven opofferden voor hun moedertaal.

Sindsdien viert men in Bangladesh de Internationale Dag van de Moedertaal als één van hun tragische dagen. De Shaheed Minar, een monument ter nagedachtenis aan de taalmartelaren om hun diepe verdriet, respect en dankbaarheid uit te drukken, wordt op deze dag druk bezocht. De Internationale Dag van de Moedertaal is een nationale herdenkingsdag in Bangladesh. De voortdurende taalkundige en culturele onderdrukking van Oost-Pakistan leidde uiteindelijk tot de afscheiding van het land en de oprichting van Bangladesh in 1971.

Resolutie

De resolutie is voorgesteld door Rafiqul Islam en Abdus Salam, die toen in Vancouver (Canada), leefden. Ze schreven in januari 1998 een brief aan de toenmalige secretaris-generaal van de VN, Kofi Annan, waarin ze hem aanspoorden een stap te zetten om de talen van de wereld voor uitsterven te behoeden door een Internationale Dag van de Moedertaal uit te roepen. Rafiq stelde als datum 21 februari voor om de moorden van 1952 in Dhaka tijdens de taalbeweging te herdenken.